Τον μήνα Δεκέμβριο, δύο Κυριακές πριν από την κατά σάρκα Γέννηση του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, η Ορθόδοξος Εκκλησία μας εορτάζει τους αγίους Προπάτορες, γι’αυτό και η Κυριακή αυτή ονομάζεται Κυριακή των Αγίων Προπατόρων.
Ποιοί είναι οι άγιοι Προπάτορες; Είναι όλοι οι Πατριάρχες, Κριτές, Προφήτες και Δίκαιοι της Παλαιάς Διαθήκης. Δηλ. οι πρωτόπλαστοι Αδάμ και Εύα, ο Ενώχ, ο Νώε, ο Μελχισεδέκ, οι δώδεκα Πατριάρχες και κυρίως ο Αβραάμ, ο Ισαάκ και ο Ιακώβ, οι προφήτες Μωϋσής, Ααρών, Ιησούς του Ναυή, Σαμουήλ, Δαυίδ, Ησαΐας, Ιερεμίας, Ιεζεκιήλ, Δανιήλ και οι τρεις Παίδες, Ηλίας, Ελισαίος, Ζαχαρίας και τέλος ο Βαπτιστής Ιωάννης ο Πρόδρομος.
Είναι γνωστό ότι από τον Αβραάμ γεννήθηκε ο Ισαάκ, από τον Ισαάκ γεννήθηκε ο Ιακώβ και από τον Ιακώβ γεννήθηκε ο Ιούδας, από την φυλή του οποίου γεννήθηκε ο Χριστός και οι υπόλοιποι αδελφοί του Πατριάρχες. Γι’αυτό, λοιπόν, οι θεοφόροι πατέρες μας και διδάσκαλοι επιτελούν σήμερα την μνήμη του θείου Αβραάμ, επειδή υπήρξε προπάτωρ του Χριστού. Αυτή τη μνήμη μας παρέδωσαν να επιτελούμε κι εμείς, όχι μακρυά και σε διάστημα πολλών ημερών, αλλά κοντά στην κατά σάρκα Γέννηση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Αυτό το έκαναν όχι απλώς και ως έτυχε, αλλά κατά θεία έμπνευση του Αγίου Πνεύματος. Επειδή ο Υπεράγαθος και φιλάνθρωπος Υιός του Θεού καταδέχθηκε να κάνει τον Πατριάρχη Αβραάμ και τους απογόνους του προπάτορές Του, κατά το ανθρώπινο, γι’αυτό οι θειότατοι πατέρες έκριναν δίκαιο να εορτάζουμε την μνήμη του Πατριάρχου Αβραάμ και των υπολοίπων, ως προπατόρων, όχι πολύ μακρυά από την κατά σάρκα Γέννηση του Κυρίου. [1]
Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, στην ομιλία του στην σημερινή Κυριακή των αγίων Προπατόρων,[2] επισημαίνει : «Όταν ο μονογενής Υιός του Θεού σαρκώθηκε για χάρη μας από την Παρθένο, με την εν σαρκί πολιτεία Του, τελειοποίησε τον νόμο, ο οποίος είχε δοθεί μέσω του προφήτου Μωϋσέως.[3] Τον ολοκλήρωσε, δίνοντας τοό νόμο της χάριτος, και μεταποίησε έτσι τον παλαιό εκείνο νόμο στη δική μας Εκκλησία. Τότε εκβλήθηκε το γένος των Εβραίων από την ιερά Εκκλησία και αντί αυτών εισαχθήκαμε εμείς, οι οποίοι έχουμε εκλεγεί από τα έθνη. Μας συνένωσε ο Κύριος με τον Εαυτό Του και με τον Πατέρα. Μας παραλαμβάνει δηλ. ως γνησίους υιούς και αδελφούς, ακόμη δε - ω της ανεκφράστου φιλανθρωπίας! – και γονείς δικούς του. Πράγματι, λέει «ο ποιών το θέλημα του Πατρός μου του εν ουρανοίς, ούτος και αδελφός μου και αδελφή μου και μήτηρ εστι».[4]
Συνεχίζει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς την ομιλία του, λέγοντας : «Σήμερα, όμως, εορτάζουμε στην Εκκλησία τους προπάτορες, οι περισσότεροι από τους οποίους ανήκαν στο γένος των Εβραίων. Για ποιό λόγο; Για να μάθουν όλοι ότι οι Ιουδαίοι δεν αποκηρύχθηκαν και οι εθνικοί δεν υιοθετήθηκαν αδίκως ούτε παραλόγως ούτε αναξίως από τον Θεό, ο Οποίος πραγματοποιεί αυτά και τα ρυθμίζει. Αλλά, όπως ακριβώς από τους προσκεκλημένους εθνικούς συγκαταλέγονται στους συγγενείς του Θεού μόνο όσοι υπακούουν, έτσι και το γένος του Ισραήλ και όλοι όσοι προήλθαν από τον Αδάμ μέχρι αυτή την γενεά είναι πλήθος πολύ, αληθείς όμως Ισραηλίτες είναι όσοι απ’αυτούς έζησαν σύμφωνα με το θέλημα του Θεού. Αυτοί μόνο είναι αληθινοί πατέρες και προπάτορες, πρώτον μεν εκείνης, που γέννησε παρθενικώς κατά σάρκα τον Θεό των όλων, τον Χριστό, δηλ. της Θεοτόκου, δεύτερον δε μέσω Αυτού (του Χριστού) και δικοί μας πατέρες και προπάτορες. Αυτοί οι πατέρες και προπάτορες δεν εξεβλήθησαν βεβαίως από την Εκκλησία του Χριστού, αφού εορτάζονται σήμερα επισήμως απο’μάς, θεωρούμενοι ως μέρος του πληρώματος των Αγίων. Την περιτομή καρδίας εν πνεύματι[5] την έχουν όλοι όσοι ευηρέστησαν τον Θεό και μ’αυτήν έχουν γίνει όλοι ένα, παλαιοί και νέοι, και οι πριν τον νόμο και οι μέσα στον νόμο και όσοι μετά τον νόμο πολιτεύθηκαν θεαρέστως με το Ευαγγέλιο της Χάριτος. Ώστε, αν δει κανείς με σύνεση την οικονομία του Θεού για το ανθρώπινο γένος, θα την βρει σύμφωνη και συνεπή με τον εαυτό της. Όπως δηλ. λαμβάνουν την χριστιανική ονομασία μόνο οι επίλεκτοι από τους εθνικούς, οι δε άχρηστοι εκβάλλονται, έτσι και στην περίπτωση εκείνων των αρχαίων και του μετά από αυτούς γένους των Ιουδαίων, προσλαμβάνονται μόνο όσοι έχουν εκλεγεί και μετονομασθεί, ενώ και σ’εκείνους το αχρείο πλήθος εκβάλλεται. Έτσι, λοιπόν, και σ’εμάς πάλι δεν υπολογίζονται στο γένος του Χριστού όλοι όσοι ονομάζονται χριστιανοί, όπως ακριβώς έγινε με τους Ισραηλίτες, αλλά εκείνοι, οι οποίοι ζουν σύμφωνα με το θέλημα του Χριστού και τηρούν τις εντολές Του και αναπληρούν τις παραλείψεις τους με την μετάνοια».
Και καταλήγει την ομιλία του ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ρωτώντας : «Ποιοί είναι, λοιπόν, οι υιοί της Βασιλείας, που εκβάλλονται στο σκότος; Είναι εκείνοι, που έχουν μεν την ομολογία της πίστεως, με τα έργα όμως αρνούνται τον Θεό και είναι βδελυκτοί ως απειθείς και αδόκιμοι για κάθε αγαθό έργο. Ποιοί είναι αυτοί, που απολαμβάνουν μαζί με τον Αβραάμ, τον Ισαάκ και τον Ιακώβ το Δείπνο της Βασιλείας των Ουρανών; Όσοι ακολουθούν με πίστη ειλικρινή τον νόμο και τη διδασκαλία του Πνεύματος και αποδεικνύουν την πίστη με τα έργα τους».[6]
Ποιοί είναι οι άγιοι Προπάτορες; Είναι όλοι οι Πατριάρχες, Κριτές, Προφήτες και Δίκαιοι της Παλαιάς Διαθήκης. Δηλ. οι πρωτόπλαστοι Αδάμ και Εύα, ο Ενώχ, ο Νώε, ο Μελχισεδέκ, οι δώδεκα Πατριάρχες και κυρίως ο Αβραάμ, ο Ισαάκ και ο Ιακώβ, οι προφήτες Μωϋσής, Ααρών, Ιησούς του Ναυή, Σαμουήλ, Δαυίδ, Ησαΐας, Ιερεμίας, Ιεζεκιήλ, Δανιήλ και οι τρεις Παίδες, Ηλίας, Ελισαίος, Ζαχαρίας και τέλος ο Βαπτιστής Ιωάννης ο Πρόδρομος.
Είναι γνωστό ότι από τον Αβραάμ γεννήθηκε ο Ισαάκ, από τον Ισαάκ γεννήθηκε ο Ιακώβ και από τον Ιακώβ γεννήθηκε ο Ιούδας, από την φυλή του οποίου γεννήθηκε ο Χριστός και οι υπόλοιποι αδελφοί του Πατριάρχες. Γι’αυτό, λοιπόν, οι θεοφόροι πατέρες μας και διδάσκαλοι επιτελούν σήμερα την μνήμη του θείου Αβραάμ, επειδή υπήρξε προπάτωρ του Χριστού. Αυτή τη μνήμη μας παρέδωσαν να επιτελούμε κι εμείς, όχι μακρυά και σε διάστημα πολλών ημερών, αλλά κοντά στην κατά σάρκα Γέννηση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού. Αυτό το έκαναν όχι απλώς και ως έτυχε, αλλά κατά θεία έμπνευση του Αγίου Πνεύματος. Επειδή ο Υπεράγαθος και φιλάνθρωπος Υιός του Θεού καταδέχθηκε να κάνει τον Πατριάρχη Αβραάμ και τους απογόνους του προπάτορές Του, κατά το ανθρώπινο, γι’αυτό οι θειότατοι πατέρες έκριναν δίκαιο να εορτάζουμε την μνήμη του Πατριάρχου Αβραάμ και των υπολοίπων, ως προπατόρων, όχι πολύ μακρυά από την κατά σάρκα Γέννηση του Κυρίου. [1]
Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, στην ομιλία του στην σημερινή Κυριακή των αγίων Προπατόρων,[2] επισημαίνει : «Όταν ο μονογενής Υιός του Θεού σαρκώθηκε για χάρη μας από την Παρθένο, με την εν σαρκί πολιτεία Του, τελειοποίησε τον νόμο, ο οποίος είχε δοθεί μέσω του προφήτου Μωϋσέως.[3] Τον ολοκλήρωσε, δίνοντας τοό νόμο της χάριτος, και μεταποίησε έτσι τον παλαιό εκείνο νόμο στη δική μας Εκκλησία. Τότε εκβλήθηκε το γένος των Εβραίων από την ιερά Εκκλησία και αντί αυτών εισαχθήκαμε εμείς, οι οποίοι έχουμε εκλεγεί από τα έθνη. Μας συνένωσε ο Κύριος με τον Εαυτό Του και με τον Πατέρα. Μας παραλαμβάνει δηλ. ως γνησίους υιούς και αδελφούς, ακόμη δε - ω της ανεκφράστου φιλανθρωπίας! – και γονείς δικούς του. Πράγματι, λέει «ο ποιών το θέλημα του Πατρός μου του εν ουρανοίς, ούτος και αδελφός μου και αδελφή μου και μήτηρ εστι».[4]
Συνεχίζει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς την ομιλία του, λέγοντας : «Σήμερα, όμως, εορτάζουμε στην Εκκλησία τους προπάτορες, οι περισσότεροι από τους οποίους ανήκαν στο γένος των Εβραίων. Για ποιό λόγο; Για να μάθουν όλοι ότι οι Ιουδαίοι δεν αποκηρύχθηκαν και οι εθνικοί δεν υιοθετήθηκαν αδίκως ούτε παραλόγως ούτε αναξίως από τον Θεό, ο Οποίος πραγματοποιεί αυτά και τα ρυθμίζει. Αλλά, όπως ακριβώς από τους προσκεκλημένους εθνικούς συγκαταλέγονται στους συγγενείς του Θεού μόνο όσοι υπακούουν, έτσι και το γένος του Ισραήλ και όλοι όσοι προήλθαν από τον Αδάμ μέχρι αυτή την γενεά είναι πλήθος πολύ, αληθείς όμως Ισραηλίτες είναι όσοι απ’αυτούς έζησαν σύμφωνα με το θέλημα του Θεού. Αυτοί μόνο είναι αληθινοί πατέρες και προπάτορες, πρώτον μεν εκείνης, που γέννησε παρθενικώς κατά σάρκα τον Θεό των όλων, τον Χριστό, δηλ. της Θεοτόκου, δεύτερον δε μέσω Αυτού (του Χριστού) και δικοί μας πατέρες και προπάτορες. Αυτοί οι πατέρες και προπάτορες δεν εξεβλήθησαν βεβαίως από την Εκκλησία του Χριστού, αφού εορτάζονται σήμερα επισήμως απο’μάς, θεωρούμενοι ως μέρος του πληρώματος των Αγίων. Την περιτομή καρδίας εν πνεύματι[5] την έχουν όλοι όσοι ευηρέστησαν τον Θεό και μ’αυτήν έχουν γίνει όλοι ένα, παλαιοί και νέοι, και οι πριν τον νόμο και οι μέσα στον νόμο και όσοι μετά τον νόμο πολιτεύθηκαν θεαρέστως με το Ευαγγέλιο της Χάριτος. Ώστε, αν δει κανείς με σύνεση την οικονομία του Θεού για το ανθρώπινο γένος, θα την βρει σύμφωνη και συνεπή με τον εαυτό της. Όπως δηλ. λαμβάνουν την χριστιανική ονομασία μόνο οι επίλεκτοι από τους εθνικούς, οι δε άχρηστοι εκβάλλονται, έτσι και στην περίπτωση εκείνων των αρχαίων και του μετά από αυτούς γένους των Ιουδαίων, προσλαμβάνονται μόνο όσοι έχουν εκλεγεί και μετονομασθεί, ενώ και σ’εκείνους το αχρείο πλήθος εκβάλλεται. Έτσι, λοιπόν, και σ’εμάς πάλι δεν υπολογίζονται στο γένος του Χριστού όλοι όσοι ονομάζονται χριστιανοί, όπως ακριβώς έγινε με τους Ισραηλίτες, αλλά εκείνοι, οι οποίοι ζουν σύμφωνα με το θέλημα του Χριστού και τηρούν τις εντολές Του και αναπληρούν τις παραλείψεις τους με την μετάνοια».
Και καταλήγει την ομιλία του ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, ρωτώντας : «Ποιοί είναι, λοιπόν, οι υιοί της Βασιλείας, που εκβάλλονται στο σκότος; Είναι εκείνοι, που έχουν μεν την ομολογία της πίστεως, με τα έργα όμως αρνούνται τον Θεό και είναι βδελυκτοί ως απειθείς και αδόκιμοι για κάθε αγαθό έργο. Ποιοί είναι αυτοί, που απολαμβάνουν μαζί με τον Αβραάμ, τον Ισαάκ και τον Ιακώβ το Δείπνο της Βασιλείας των Ουρανών; Όσοι ακολουθούν με πίστη ειλικρινή τον νόμο και τη διδασκαλία του Πνεύματος και αποδεικνύουν την πίστη με τα έργα τους».[6]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου